Elk element heeft volgens de Oosterse filosofie zijn eigen specifieke eigenschappen. Zo hoort bijvoorbeeld ‘de zomer’ bij het element Vuur, hoort het zintuig ‘ogen’ bij het Hout element en hoort de emotie ‘angst’ bij het Water element.
Door tijdens het stellen van een diagnose de verschillende eigenschappen van een persoon of van zijn of haar klacht te vergelijken met de eigenschappen welke bij de 5 elementen horen, kan bepaald worden in welk element of elementen een persoon of zijn klacht op dat moment het beste past.
Naast de verschillende eigenschappen welke bij de 5 elementen horen, is er ook een koppeling van elk element met de verschillende organen in het menselijk lichaam. Zo horen ‘het hart’ en ‘de dunne darm’ bij het Vuur element en horen ‘de maag’ en ‘de milt’ bij het element Aarde.
Zoals al aangegeven, hoort bij elk orgaan een bepaalde meridiaan en het zijn juist deze meridianen die tijdens een Zen Shiatsu sessie behandeld worden. Dus door de eigenschappen van een persoon of de klacht te groeperen in één van de vijf elementen kan bepaald worden welke meridiaan hierbij hoort. Vaak is het dan zo dat het bewuste element in disbalans is doordat er een overschot of een tekort aan Ki in deze meridiaan.
Door uitwendig de meridianen te beïnvloeden door bijvoorbeeld manipulatie met de druk van de duim, kunnen eventuele verstoppingen of tekorten in de meridianen hersteld worden. Het manipuleren van de drukpunten kan vergeleken worden met accupunctuur waarbij ook op specifieke punten op het lichaam speldjes geplaatst worden om op die manier de energiestromen te herstellen.
Naast het manipuleren van de drukpunten, bestaat een Zen shiatsu behandeling ook uit het strekken en roteren van lichaamsdelen waardoor er ruimte ontstaat om te ontspannen en de bewegelijkheid te vergroten. Hiermee worden gewrichten en gebieden waar meridianen lopen bovendien voorbereid om manipulatie te ondergaan. Ook wordt er gebruik gemaakt van schuddingen, ook wel Kimbiki genoemd, om een te veel aan Ki te “verdrijven”.